Người làm nghề đá quý thật sự không ai mong cầu một viên ngọc “hoàn hảo tuyệt đối”. Vì họ hiểu: nếu viên ngọc nào cũng trơn láng, không vết, không rạn, không vân… thì chỉ có hai khả năng – hoặc là nhân tạo, hoặc là đã qua xử lý mạnh tay.
Ngọc Bích hình thành trong điều kiện địa chất vô cùng khắc nghiệt: áp suất cao, nhiệt độ lớn, thời gian kết tinh hàng triệu năm. Trong suốt quá trình đó, đá phải “chịu” rất nhiều tác động – từ dịch chuyển địa tầng, va đập, dòng khoáng nóng lạnh luân phiên… tất cả đều để lại những “dấu vết sống” trong lòng ngọc: đường vân, vệt màu, thậm chí là những vết rạn nhẹ như sợi tơ – gọi là vết thiên nhiên.
Những dấu vết đó không phải là “lỗi”. Chúng là chứng tích của quá trình hình thành thật – điều mà không một viên ngọc nhân tạo nào có được. Cũng như con người, một người từng trải thì không thể không có vết xước – nhưng chính những vết ấy làm nên chiều sâu và khí chất.
Ngọc quá “đẹp” – đều màu, bóng gương, không vết – lại là thứ cần phải cẩn trọng. Vì có thể đã được nhuộm, tẩy, ép nhựa hoặc phủ keo để đánh lừa người nhìn. Đẹp bề ngoài, nhưng trống rỗng bên trong. Còn ngọc thật, dù có vài vết, vẫn là thứ mang khí, sống lâu, và lên nước theo thời gian.
Vậy nên khi người ta nói “Ngọc thật phải có vết”, không phải là xuề xoà bỏ qua khuyết điểm. Mà là cách của người hiểu nghề để nhìn ra đâu là thật – đâu chỉ là vẻ ngoài.
