Ngọc Bích Nephrite ẩn mình sâu trong những dãy núi đá cổ, nơi địa chất biến động dữ dội, ở những vùng khắc nghiệt bậc nhất hành tinh – Siberia băng giá, Canada lạnh lẽo, New Zealand hiểm trở, hay những dãy núi phía Bắc Trung Quốc khô cằn và khắc nghiệt.
Không giống nhiều loại đá quý có thể khai thác bằng máy móc hạng nặng, Ngọc Bích bám chặt trong đá mẹ. Những khối nephrite nằm im lìm giữa lớp serpentine hoặc tremolite cứng như thép. Để lấy được một viên ngọc còn nguyên vẹn, người ta không chỉ cần sức mạnh – mà cần cả sự kiên nhẫn và tinh tế. Một vết khoan lệch, một nhát chặt mạnh tay – có thể khiến cả khối đá triệu năm nứt vỡ.
Vào mùa đông – nơi nhiệt độ âm hàng chục độ – con người vẫn phải đào sâu, đục đá bằng tay, cắt gọt từng lớp một. Có nơi, chỉ vận chuyển được bằng trực thăng. Có nơi, phải chờ tuyết tan cả tháng mới bắt đầu được chuyến khai thác đầu tiên. Có những mỏ ngọc – khai thác suốt mấy chục năm – mà chỉ cho ra được vài khối nephrite thật sự đạt chuẩn chế tác cao cấp.
Gian nan không kể siết. Cho nên mỗi khối Ngọc Bích được tìm thấy đều không chỉ là một khoáng vật quý giá, mà là một phần ký ức của Trái Đất. Nó đã nằm yên dưới tầng sâu địa chất suốt hàng triệu năm – qua bao lần kiến tạo, sụp đổ, rồi hồi sinh – để rồi được đánh thức bởi bàn tay con người, mang về bằng mồ hôi, máu và cả sự nâng niu.
Để một viên Ngọc Bích chạm được đến tay người đeo, không chỉ cần thiên thời – mà còn cần nhân duyên. Cần một người đủ kiên nhẫn khai thác, một nghệ nhân đủ tinh tế để không làm vỡ linh hồn đá, và một người đeo đủ lặng để cảm được sự sống bên trong.
Nếu một ngày bạn được cầm một viên Ngọc Bích thật trong tay – hãy dừng lại một chút. Nhìn vào nó. Cảm vào làn mát thấm từ da. Lắng nghe điều không lời mà nó vẫn cất giữ từ thời sơ khai. Bạn đang cầm trên tay một phần của đất trời. Một câu chuyện triệu năm. Và cả công lao của những người đã dốc cả đời để tìm kiếm nó – vì họ tin, sẽ có ai đó đủ trân trọng để đeo nó một cách xứng đáng.
